Het KWPN Magazine staat boordevol mooie verhalen over sport en fokkerij! Vandaag een van deze prachtige verhalen uitgelicht.

Paul Hendrix ziet zichzelf als een man van de praktijk, maar weet tegelijkertijd ook dat het toepassen van wetenschap belangrijk is voor de toekomst van de sportpaardenfokkerij. Daniëlle Arts is foktechnisch specialist van het KWPN. Ze vertaalt haar wetenschappelijke inslag graag naar de praktijk, om zo de fokker optimaal van informatie voorzien. Samen gaan ze de discussie aan over de zin en de onzin van fokwaarden, het belang van het testen van jonge paarden en het nut van het functionele exterieur.

Het schept al een band dat we allebei uit Limburg komen, Daniëlle. Ik ken jou vanuit de tijd dat ik in het Algemeen Bestuur zat en jij daar je verhaal deed over de wetenschap achter de fokkerij.
Als jong meisje bezocht ik de Stal Hendrix-competitie, al kenden we elkaar toen niet persoonlijk. We hebben pas echt kennis gemaakt toen ik in 2008 bij het KWPN kwam werken. Het werd mij snel duidelijk dat je de wetenschap waardeert. Op mijn beurt was jouw praktische inslag heel waardevol voor mij.
Ik ben een man van de praktijk, maar ben ervan overtuigd dat de wetenschap ons verder gaat brengen in de fokkerij. Het ontdekken van nieuwe dingen zit wel in mij. Ik heb mijn brood mogen verdienen met het scouten van springpaarden. Ik zie het vaak goed, maar ook ik zit er weleens naast. Over het algemeen geldt dat ik de markt graag voor wil zijn. Als iedereen het al gezien heeft, is voor mij de aardigheid eraf. 
Die blik in de toekomst, waar jij je werk van hebt gemaakt, heeft eigenlijk alles van doen met de fokwaarden. Veel fokkers hebben de neiging om de fokwaarden als een predicaat, of juist als een ranking, te zien. Met de fokwaarden proberen we vooruit te kijken en aan te geven wat de betere dieren in de populatie zijn. Dat wordt onder andere bepaald door afstamming, de eigen prestaties en natuurlijk de prestaties van hun nakomelingen.
Ik kijk nooit naar de fokwaarden. Ik ken de Nederlandse moederlijnen zo goed dat voor mij de fokwaarden geen toegevoegde waarde hebben.

Fokwaarden in je hoofd
(Daniëlle) Heb jij niet al een soort fokwaarde in je hoofd, Paul? Jij bent een topfokker, je hebt en kent de betere families. Je ziet dagelijks veel paarden in de training en komt over de hele wereld op de concoursen. Dat is natuurlijk een luxepositie voor een fokker, want die informatie heeft niet iedereen voorhanden. Niet elke fokker heeft de mogelijkheid om zo diep in de materie te duiken. Voor die groep kunnen de fokwaarden een nuttig hulpmiddel zijn om hun hengstenkeuze te bepalen.
Je moet de paarden kennen om te weten of het een goede moederlijn is. Dat kun je niet aan het papier aflezen.
Sportprestaties worden onder verschillende omstandigheden geleverd. De ruiter of het management kan het verschil maken waarom het ene paard de Spelen bereikt en de ander nooit verder dan het L komt. Statistisch gezien is dat appels met peren vergelijken. 
Er zijn ook paarden die 1.60m hebben gelopen en toch niet de kwaliteit hebben die wij zoeken. Die paarden zijn gewoon goed gemanaged en zijn vaak in een land waar de sport zich op een minder hoog niveau afspeelt, op het hoogste niveau gestart. Dat zijn niet de paarden waar ik mee wil fokken. Dat kan heel bedrieglijk zijn, want zo’n lijntje lijkt door zo’n 1.60m-paard wel heel sterk. Voor ons zijn dat niet de sterke moederlijnen. 
Er zijn fokkers die de neiging hebben om hun eigen fokkerij met een roze bril te bekijken. Met slechts enkele goed presterende nakomelingen in de moederlijn is de fokwaarde niet automatisch heel hoog. Dat leidt tot onbegrip, maar er bestaan families die simpelweg over de gehele linie beter presteren in de sport. Deze paarden krijgen automatisch ook de hogere fokwaarden.
Elke fokkerij heeft zo’n tien tot twintig sterke moederlijnen. Dat zie je in Nederland, België en in Holstein. Het gaat om de juiste vertakkingen en dan zoeken we ook nog naar de goede blaadjes. Heel soms komt er van buitenaf toch nog een stammetje bovendrijven. Soms zie je een stam wegdrijven en dan opeens komt zo’n stam, door de juiste aanparingen, weer boven. Fokkerij is niet voorspelbaar, hoeveel tools je er ook op loslaat. Gelukkig maar, want dan is het spelletje ook snel klaar.
Ik ben met je eens dat het in de fokkerij niet altijd één plus één is twee is. Dat zou wel heel makkelijk zijn en dan gaat inderdaad de charme er ook vanaf. Je kunt het lot wel een handje helpen door je te verdiepen in de verschillende families en hun prestaties. Fokwaarden kunnen hierbij heel handig zijn. Het helpt je bij het maken van de juiste match tussen hengst en merrie. Heb je bijvoorbeeld een merrie met een wat weke rug? Je kunt in de fokwaarden terugvinden hoe de hengst van jouw keuze vererft op het verloop van de rug.
Fokwaarden horen ondersteunend te zijn in plaats van leidend. Die balans was op een gegeven moment zoek. Wij zagen merries die drie internationale springpaarden hadden gegeven. En dat was dan niet zichtbaar in de fokwaarden. Daar zat wrijving. Prestatie moet voor mij altijd de boventoon voeren.

Het hele artikel lezen? U vindt deze in het tiende KWPN Magazine dat dinsdag 22 oktober is verschenen. Vanaf dit jaar ontvangen alle KWPN-leden twaalf keer het KWPN Magazine – In de Strengen. Wilt u deze ook ontvangen? Sluit dan nu KWPN-lidmaatschap voor 2020 en krijg de laatste maanden van dit jaar cadeau en profiteer direct van alle lidmaatschapsvoordelen of bestel een los exemplaar in de KWPN Webshop.

Tekst: Steef Roest
Beeld: Luc van Moorsel