Feiten en fabels over eiwitten: word een proteïne pro!
Proteïnen, oftewel eiwitten, zijn een belangrijke bouwstof voor het lichaam van je paard. Weet jij hoeveel eiwitten je paard precies nodig heeft? En of je kunt zien of hij een eiwittekort heeft? We zetten alle feiten en fabels voor je op een rij.
• Een paard kan alleen eiwit binnenkrijgen via voeding
Feit
Het lichaam maakt zelf geen eiwit aan, de enige manier om aan eiwitten te komen is dus door middel van voeding.
• Een paard haalt eiwit uit ruwvoer
Feit
Ruwvoer moet in principe het grootste deel van de dagelijkse eiwitbehoefte van je paard leveren. Uit 1.300 ruwvoeranalyses voor paarden blijkt echter dat een kwart van alle ruwvoermonsters die onderzocht zijn een laag tot zeer laag eiwitgehalte heeft. Als je precies wilt weten hoeveel eiwit jouw ruwvoer bevat, kun je dat eenvoudig laten testen (zie kader).
• Ieder paard heeft evenveel eiwitten nodig
Fabel
De eiwitbehoefte verschilt per type arbeid en de levensfase van het paard (volwassen, op oudere leeftijd, jong en in de groei, drachtig, lacterend enzovoort). Zo hebben drachtige en lacterende merries een andere eiwitbehoefte dan paarden die recreatief worden gereden of paarden die juist zware arbeid moeten verrichten in de sport. De hoeveelheid eiwitten moet steeds worden bijgesteld als de omstandigheden veranderen.
• Lacterende merries hebben meer eiwitten nodig
Feit
Na de geboorte van het veulen stijgt de behoefte aan energie en eiwitten explosief. In de eerste dagen produceert een merrie ongeveer acht liter melk per dag, wat oploopt tot twintig liter per dag. Een tekort aan eiwitten is funest en zal zorgen voor een verminderde melkproductie. De merrie heeft letterlijk twee keer zoveel energie en eiwitten nodig.
• Aan de buitenkant kun je niet zien of een paard een eiwit-tekort heeft
Fabel
Er zijn wel degelijk symptomen waaraan je kunt zien dat het rantsoen van je paard (marginaal) te weinig eiwit bevat. Een aantal van die symptomen zijn slechte haar- en hoefkwaliteit, verminderde weerstand, spierverlies, ontwikkelen van oedeem of snel moe. Daarnaast kan door gebrek aan eiwit de belastbaarheid afnemen en kunnen blessures optreden. Twijfel je of jouw paard een tekort aan eiwit binnenkrijgt? Bespreek het rantsoen met een voedingsspecialist of dierenarts.
• Een tekort aan eiwit kun je aanvullen met een eiwitrijke aanvulling
Feit
Tekorten kun je aanvullen door middel van ruwvoer, zoals luzerne en soja. Een andere goede aanvulling is krachtvoer of een eiwitrijk supplement.
• Teveel eiwitten kunnen gezondheidsrisico's als dikke benen en hoefbevangenheid veroorzaken
Fabel
Onderzoek heeft aangetoond dat eiwit veelal niet de hoofdoorzaak is van deze klachten. Vaak zijn suikers uit bijvoorbeeld voorjaarsgras de boosdoener.
• Een eiwit bestaat uit aminozuren
Feit
Een eiwit is opgebouwd uit losse aminozuren, die als een soort ketting met elkaar verbonden zijn. Bepaalde aminozuren kan je paard zelf aanmaken en andere aminozuren krijgt hij via voeding binnen. De aminozuren die je paard via voeding binnenkrijgt noemen we essentiële aminozuren. Aminozuren zijn dé bouwstenen van alle cellen in het lichaam, denk hierbij aan haar en huid, maar ook aan bloedcellen (dus de immuniteit), spierweefsel en enzymen voor de vertering.
• Eiwitten zijn nodig om het spierweefsel in stand te houden
Feit
Eiwitten zorgen ervoor dat het spierweefsel in stand blijft. Het is daarom belangrijk dat een paard voldoende energie en voldoende eiwitten binnen krijgt.
• Paarden die te weinig spieren ontwikkelen, hebben een eiwit-boost nodig
Fabel
Het is juist heel belangrijk om de eiwitgift van je paard af te stemmen op de behoefte. Wanneer eiwit door overdosering niet als bouwstof wordt gebruikt, kan een paard het in sommige gevallen wel gebruiken als energiebron, maar het overschot wordt eigenlijk voornamelijk uitgeplast. Het is dus niet efficiënt om ver boven de behoefte te voeren en zo het lichaam onnodig te belasten. Het klopt wel dat wanneer je de trainingsintensiteit verhoogt om meer spieropbouw te verkrijgen, je ook de eiwitgift moet verhogen om deze verhoogde behoefte in te vullen.
• Met alleen ruwvoer komt een paard aan voldoende eiwit
Fabel
Doordat weilanden steeds minder bemest worden, lopen de eiwitgehaltes in ruwvoer ook terug. Hierdoor komen veel paarden niet aan de juiste dagelijkse hoeveelheid eiwit.
Bron: www.pavo.nl
Tekst: Veerle Vandendriessche - Dierenarts en nutritionist bij Pavo
Beeld: Arnd Bronkhorst / Pavo