Rijpaard (springen en dressuur)














Tuigpaard





Gelders paard


Jong KWPN



Toepassen

Huidaandoeningen zijn voor eigenaren en dierenartsen vaak een groot probleem, omdat veel huidproblemen vergelijkbare verschijnselen kunnen geven en eigenaren vaak eerst van alles proberen alvorens een dierenarts te raadplegen. Het stellen van een goed diagnose is na behandelingen echter veel moeilijker.

In dit artikel worden huidaandoeningen besproken die veroorzaakt worden of verergeren door zonlicht.

Echte zonnebrand
Bij gewone of directe zonnebrand wordt de aantasting van de huid, net als bij de mens, veroorzaakt door directe inwerking van de zon. Bij het paard betreft het vaak de onbehaarde ongepigmenteerde delen van de snoet. Die gebieden worden bij het intekenen van een paspoort van een paard volgens de FEI regels ‘flesh marks’ genoemd. In eerste instantie worden de plekken warm en rood (dat wordt vaak niet gezien) en dan al snel korsterig en doorgaans ook pijnlijk. De behandeling bestaat uit het uit de zon halen van het paard en vervolgens kan preventief een zonnebrandcrème van de mens worden gebruikt en/of een (liefst wit) neusnetje, kapje of masker. De ‘verbrande’ plekken hebben vaak wel enige weken nodig om te genezen.

Fototoxiciteit
Fototoxiciteit wordt ook wel eczema solare genoemd en kent twee vormen, beide tasten de ongepigmenteerde, vaak wel behaarde, gebieden aan. De twee vormen hebben net iets andere oorzaken:

• Primaire of directe fototoxiciteit: Dit is een vorm waarbij de door de zon ‘aangetaste’ plekken ontstaan, doordat het paard direct fototoxische stoffen heeft gegeten. Deze stoffen kunnen plantaardig zijn, bijvoorbeeld Sint-Janskruid, of van chemische oorsprong zijn, bijvoorbeeld fenothiazine. Deze stoffen hebben in de huid fotodynamische eigenschappen en leiden zo tot verhoogde gevoeligheid voor zonlicht, met als gevolg zonnebrand. Fotodynamische stoffen zijn stoffen die cellen gevoeliger maken voor (zon)licht waardoor ze afsterven.

• Secundaire of indirecte fototoxiciteit: Deze vorm wordt ook wel hepatogene (hepato = lever en gene = voortkomend uit) fototoxiciteit genoemd. Deze vorm ontstaat als het paard planten eet die de lever beschadigen (bijvoorbeeld Jacobskruiskruid). Als de lever onvoldoende werkt, wordt een bepaalde stof (chlorofyl – kleurstof) die voorkomt in gras en planten maar deels afgebroken. De lever kan dan het phylloerythrine, een afbraakproduct van chlorofyl niet meer verder afbreken. Phylloerythrine is sterk fotodynamisch en na opname in de huid ontstaat een grotere gevoeligheid voor zonlicht en dus zonnebrand.

Onderbeenvasculitis
Onderbeenvasculitis is een aandoening van de onderbenen van paarden die duidelijk andere kenmerken heeft dan de ‘klassieke huidontsteking’, die door paardenhouders doorgaans ‘mok’ wordt genoemd. De formele naam van deze aandoening is ‘leucocytoclastic pastern vasculitis’ (kapotte witte bloedcellen in de ontstoken wand van de vaatjes van de huid van een onderbeen). Deze naam is dus gebaseerd op de histologische (microscopische) kenmerken van een huidbiopt van deze aandoening. Histologie is het onderzoek van een dun gefixeerd en gekleurd plakje van een huidbiopt onder de microscoop. Een andere alternatieve naam voor onderbeenvasculitis is ‘photo-aggrevated pastern vasculitis’ en dat betekent een door de zon verergerende (over)gevoeligheid voor zonlicht. Voor Nederland proberen we de naam ‘onderbeenvasculitis’ in te voeren, maar deze naam is nog niet echt ingeburgerd. Er is geen oorzaak voor onderbeenvasculitis bekend. Een ‘ontregeling’ van het immuunsysteem speelt waarschijnlijk een rol. Bij paarden die gevoelig zijn voor onderbeenvasculitis zal het probleem doorgaans vaker terugkomen.

Differentiële diagnose
Differentiële diagnose is een begrip waarmee wordt aangegeven welke andere huidaandoeningen op een diagnose kunnen lijken. Gelokaliseerde sarcoïdose kan qua klinisch beeld wel wat op onderbeenvasculitis lijken. Gelokaliseerde sarcoïdose is een aandoening die waarschijnlijk gebaseerd is op een verstoring van het immuunsysteem en wordt in alle jaargetijden gezien. Wel bestaat de indruk dat ook hier zonlicht een negatieve rol kan spelen.

Gelokaliseerde sarcoïdose wordt gekenmerkt door een zeer schilferige, dun behaarde huid op één of meer plekken op het lichaam. Dit betreft meestal een meer of minder oedemateus verdikt been, maar de aandoening kan ook elders op het lichaam voorkomen. Als een wel of niet gepigmenteerd been is aangetast, is vaak ook de kroonrand enigszins afwijkend. De afwijkende huid is doorgaans niet pijnlijk en jeukt niet, terwijl daarentegen onderbeenvasculitis vaak wel (erg) pijnlijk is. Alleen bij een uitgebreide ernstige aantasting zal het paard ook kreupel lopen.

Er is voor sarcoïdose, net als voor onderbeenvasculitis geen voorkeur voor ras, geslacht of leeftijd. De diagnose wordt met zekerheid gesteld in een huidbiopsie. Er kunnen in een biopt mengvormen van onderbeenvasculitis en sarcoïdose worden gevonden. Afhankelijk van de ernst en de uitbreiding is bij gelokaliseerde sarcoïdose ook een behandeling door de dierenarts noodzakelijk. Helaas is een behandeling niet altijd succesvol. Soms verdwijnt de aandoening spontaan. Heel zelden kan gelokaliseerde sarcoïdose zich uitbreiden tot grotere oppervlakken of zelfs het hele lichaam. Dat is echter een uitzondering.

Dit artikel komt uit het julinummer van het KWPN Magazine. Wilt u graag het hele artikel lezen en meer lezen over de klinische symptomen, het stellen van een diagnose, de behandeling en prognose van zonnebrand, directe en indirecte fototoxiciteit, onderbeenvasculitis en gelokaliseerde sarcoïdose? Leden krijgen het KWPN Magazine, met daarin prachtige verhalen, interessante achtergrondartikelen, persoonlijke interviews en fokkerij-informatie, maandelijks thuisgestuurd. Geen lid? Bestel dan het KWPN Magazine in de KWPN Webshop.

Tekst en beelden: prof.em. dr. Marianne Sloet, Eikenlust Equine Consultancy, Bilthoven

Lidmaatschap KWPN

  • Iedere maand het KWPN Magazine - In de Strengen
  • Onbeperkt toegang tot KWPN.tv
  • Gratis advertenties plaatsen op KWPN Horses for Sale
Word nu lid
€22,- per jaar

JongKWPN lidmaatschap

  • Ben jij tussen de 16 en 30 jaar?
  • Ben jij geïnteresseerd in fokkerij en sport? 

Dan is JongKWPN vast en zeker iets voor jou! JongKWPN biedt een gevarieerd programma. 

Word nu lid

Official Partners


Het KWPN maakt gebruik van cookies

Wij vragen uw akkoord voor het gebruik van cookies op onze website. Meer informatie is beschikbaar in ons cookiebeleid.

Cookiebeleid