Het KWPN Magazine staat boordevol mooie verhalen over sport en fokkerij! Vandaag een van deze prachtige verhalen uitgelicht.

We zijn er al een beetje aan gewend geraakt: de WBFSH-titels die het KWPN als succesvolste stamboek ter wereld regelmatig ten deel vallen. Veel jongere fokkers weten niet eens dat het in 1988 ‘koninklijk’ verklaarde WPN in zijn beginjaren tegen een schijnbaar onoverbrugbare achterstand op de buitenlandse stamboeken aankeek. Hoe is dat zo gekomen? Wat hebben de Nederlandse fokkers gedaan, dat ze een structurele achterstand konden ombouwen naar een voorsprong?

We kijken terug op 50 jaar rijpaardfokkerij in Nederland aan de hand van twee ooggetuigen: Sjef van Rijswijk en Ab Barneveld. Sjef van Rijswijk was 34 toen hij in 1974 inspecteur werd van – toen nog – het WPN in Noord-Brabant. De man die later ruim 20 jaar deel uitmaakte van de hengstenkeuringscommissie, herinnert zich dat er in zijn beginjaren gewoonweg niet over prestatie werd gesproken. “De fokkers waren voor het overgrote deel nog boeren, die jaarlijks een veulentje fokten en naar de keuring gingen. Niet de wedstrijden, maar de keuringen, dát waren de evenementen. Dat waren ook grote sociale gebeurtenissen, daar zag en sprak je iedereen.”

Conservatief
Ab Barneveld omschrijft het merendeel van de fokkers in de jaren ’70 en ’80 als ‘conservatief’. “Het was de periode na de mechanisatie in de landbouw. Boeren met een paardenhart hadden hun merries uit liefhebberij aangehouden en waren verknocht aan de stammen die al generaties lang in de familie waren. Daar fokten ze mee verder in de richting van een mooi paard voor de keuring. Het was: mooi, mooier, mooist, in plaats van wat het nu is: goed, beter, best.”
“Maar: er was een enorme betrokkenheid bij de vereniging. Alleen al de afdeling Overijssel had ’s winters meerdere forumavonden waar gemiddeld zeker 150 man op afkwam. Er was veel kennis over de gewaardeerde stammen, over het exterieur, maar in het licht van de huidige fokkerij was dat geen uitgangspunt om snel vooruit te komen. Als je maar lette op een goed rijpaardmodel, zou de rest vanzelf goed komen, dat was een beetje de teneur.”

Van Helvoirt en Van Dam
Hoewel specialisatie helemaal nog geen plek had in de selectie, waren er in een vroeg stadium al fokkers die zich specialiseerden. Sjef van Rijswijk: “Het mooiste voorbeeld vind ik Huub van Helvoirt (fokker van vele Grand Prix-dressuurpaarden en goedgekeurde hengsten, waaronder Jazz, red.). Die zei altijd: ze moeten kunnen lopen! Daar was hij heel simpel in. Maar ook heel doeltreffend en succesvol.” Een ander voorbeeld van een voorloper was Wim van Dam, de onlangs overleden fokker van onder meer Grandioso en Damiro. “We hadden in het begin veel te weinig Wim van Dams”, zegt Van Rijswijk. “Van Dam wist uit eigen ervaring wat nodig was voor de fokkerij van een springpaard. Net als in Frankrijk, waar de fokkers zelf ruiter waren of een zoon hadden die reed. Daar praatten ze nooit over het model, maar over het galoppeervermogen, de kracht, de instelling.”

Voorlopers bij het WPN
Maar ook intern bij het WPN waren er voorlopers. In het Kerstnummer van In de Strengen 1974 legt dr. G.J.W. van der Meij, de latere KWPN-voorzitter, uit waarom de cijfers van het verrichtingsonderzoek zo drastisch zijn aangepakt. In plaats van een totaalcijfer waren dat jaar in Sleen de deelcijfers voor het springen, de rijproef, de aangespannen proef en de terreinrit ingevoerd. “Stel dat u een merrie hebt van een vader met springmanieren en dat u verder wilt gaan in de richting van het fokken van een springpaard”, schrijft Van der Meij. “U wilt dan vooral wat weten over het vrijspringen en het springen onder de man. Dit kunt u niet aflezen uit het totaal aantal punten.” Begin 1975 schrijft Hans Kingmans, die later hoofdredacteur van In de Strengen zou worden, dat een fokker het wel uit z’n hoofd zal laten om zijn WPN-merrie naar een Fjordenhengst te brengen als hij hoopt op springaanleg. “Het is bijvoorbeeld al lang geen geheim meer dat Eratosthenes producten heeft afgeleverd met springvermogen. Dat er goede springers onder de Uppercuts zijn staat ook vast.” En zo maakten de KWPN-kopstukken de fokkers 45 jaar geleden al rijp voor de specialisatie.

Bergen verzet
Van Rijswijk: “Met onze paarden zijn we in betrekkelijk korte tijd van ‘ras en uitstraling’ gegaan naar prestaties van wereldklasse. We hebben bergen verzet en raken die voorsprong op de rest van de wereld ook niet zo maar weer kwijt. De huidige mensen van het KWPN zijn jong, vooruitstrevend en serieus genoeg om die prestatielijn vast te houden.”

Het hele artikel lezen? U vindt deze in KWPN Magazine 12 dat vrijdag 18 december is verschenen. Alle KWPN-leden ontvangen twaalf keer per jaar het KWPN Magazine – In de Strengen. Wilt u deze ook ontvangen? Sluit dan een KWPN-lidmaatschap af en profiteer direct van alle lidmaatschapsvoordelen of bestel een los exemplaar in de KWPN Webshop.

Tekst: Dirk-Willem Rosie
Beeld: Jacob Melissen